Mijdrecht - Groot Mijdrechtstraat 81 - Kantoor Johnson Wax

⇐ (532261) monumentenregisterMonumentnummer: 532261

Introductie

Kantoorgebouw met vijver.

Kenmerken

• Datering: 1962-1964
• Architect: H.A. Maaskant
• Bouwstijl: functionalisme, kantoorgebouw opgevat als vrije kunst
• Rijksmonument sinds: 4 augustus 2015

Geschiedenis

De opdrachtgever H.F. Johnson jr. was geïnteresseerd in architectuur en bevriend met Frank Lloyd Wright. Wright ontwierp zowel kantoren (Racine) als het woonhuis van Johnson. Johnson bemoeide zich actief met het ontwerp van het kantoor in Mijdrecht. Hij was naar eigen zeggen "niet geïnteresseerd in normale gebouwen." Mede onder zijn invloed is de sculpturale vorm van het kantoorgebouw tot stand gekomen. Van hem komt ook de naam "boemerang". Architect G.P. de Bruyn heeft een belangrijk aandeel gehad in dit ontwerp. Voor zover bekend hebben er geen ingrijpende wijzigingen plaatsgevonden.

Voor het nagenoeg vierkante productie- en opslaggebouw was bij aanvang al een mogelijkheid tot uitbreiding voorzien. Deze heeft later in twee fasen plaats gevonden tot de huidige omvang. In het najaar van 2001 werd begonnen met een restauratie van zowel het exterieur als het interieur van het kantoorgebouw o.l.v. architectenbureau DHV/AIB; uitvoering Hazenberg TBI bouw.

De locatiekeuze is mede ingegeven vanwege de gunstige ligging ten opzichte van Schiphol. Het gebouw ligt op het industrieterrein van Mijdrecht. Bij het ontwerp is voorts rekening gehouden met de ligging langs de provinciale weg, die geen uitrit mogelijk maakte. Er is bewust gestreefd naar een markante ligging ten opzichte van deze weg. De vijver schept afstand en voorkwam dat er een parkeerplaats zou ontstaan. De rechthoekige vijver onder het kantoorgebouw vormt een onlosmakelijk deel van het ontwerp. Oorspronkelijk lag oostelijk hiervan een sportveld. Deze ruimte is nu als klein park ingericht.

Exterieur

Kantoorgebouw met tussenlid. Het fabrieksgebouw vormt een grotendeels gesloten blok vanwege functionele eisen, behalve aan de noordzijde waar zich de kantoren en dergelijke bevinden.

De gebruikte materialen voor het kantoorgebouw zijn beton, gewapend en nagespannen vensters van staal en glas. Dat geldt ook voor het tussenlid. De gevels zijn van prefab beton met aluminium bekleding en stalen glaspuien. Het fabrieksgebouw heeft een staalconstructie.

Interieur kantoorgebouw

Vanuit centrale hal aan beide zijden een gang met min of meer trapeziumvormige directiekantoren langs de noordzijde. Conferentiekamer met afgeronde hoek. Opmerkelijk veel verkeersruimte in verhouding tot de functionele ruimte.

Tussenlid op Y-vormige plattegrond vormt functioneel en visueel de verbinding tussen kantoor en fabriek in een pleinachtige opzet.

Het fabrieksgebouw is een rechthoekig , bijna vierkant gebouw om rechthoekige patio. Langs de noordzijde een strook met entree (noordzijde hoofdentree, westzijde personeel), gang, trappenhuizen, centrale hal ter hoogte van tussenlid en kantoorfuncties.

Het fabrieksgebouw heeft linoleum vloeren, een borstwering met Mosategels, binnenwand naar patio stalen pui betonnen zuilen Pui over 2 verdiepingen. De centrale hal heeft een wit marmeren vloer.

In het gehele gebouw is sprake van opmerkelijk kleurgebruik ( o.a. blauwe plafonds).

Monumentale waarde

Het kantoorgebouw is van belang voor de geschiedenis van de architectuur en bouwtechniek in ons land. Het is een van zijn meest toonaangevende ontwerpen van Maaskant geweest en tevens het laatste grote bedrijfscomplex.

Het ontwerp heeft een hoogwaardige esthetische kwaliteit. Door de wijze waarop de vormen van fabrieksgebouw en kantoorgebouw ruimtelijk met elkaar worden verbonden door middel van het tussenlid is een bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur ontstaan. Daarmee is het gebouw uniek in zijn sculpturale architectonische vormgeving (het gebouw als plastiek).

Het kantoorgebouw is een voorbeeld van de heroplevende monumentale bedrijfsarchitectuur, in dit geval sterk gestuurd door de Amerikaanse opdrachtgever. Tevens is het gebouw een voorbeeld van het toenemend belang van Nederland als internationale vestigingsplaats voor bedrijven.

Bronnen en verwijzingen

• Bibliotheek RCE K.Z. Messchaert, Waardestelling Welgesteld in: Praktijkhandboek Instandhouding Monumenten 2001 afl7 p. 2 -20
• Carla Debets, Aanpak beton en kozijnen moet verval stoppen; conservering exterieur De Boemerang in Mijdrecht in Bouwwereld 2004 jg 100 nr 9 p. 42 -44
• Collectie Nieuwe Instituut Kantoor Johnson Wax (Mijdrecht)
• De Wasfabriek te Mijdrecht in: Bouw 18 (1936) p. 886
• Johnson Wax, Mijdrecht. In;Bouw 23 (1968) p. 278 -283
• Monumenten in Nederland Ronald Stenvert e.a., Monumenten in Nederland: Utrecht - Mijdrecht, 1996, p. 167
• Nederlandse fabriek van Johnson Wax in Polytechnisch tijdschrift 22 (1967) p. 254b-257b

Zie ook

Artikelen

• Rijksmonumenten
• Wederopbouwmonumenten

Hoort bij deze thema's

• Monumenten
• Wederopbouw 1959-1965

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---