Velp (NB) - Basilius van Bruggelaan 2 - Kasteelklooster Bronckhorst, tuin

(515529) monumentenregister Monumentnummer: 515529

Introductie

De kloostertuin met toebehoren dateert in de huidige vorm van kort na 1900. De tuin is ommuurd. In de tuin zijn kruiswegstaties, een kas, een Lourdesgrot en een kleine kapel. In 1923 is de tuin aan de westelijke zijde door de aankoop van nieuwe grond vergroot. De kloostertuin bij Kasteelklooster Bronckhorst ligt aan de Basilius van Bruggelaan 2 in Velp (NB).

Lourdesgrot in kloostertuin Bronckhorst, RCE Beeldbank

(voormalig) begraafplaats bij klooster, RCE Beeldbank

Kenmerken

Tuin:

• Datering: vorm van tuin 1897, beplanting na 1900, uitbreiding tuingrond rond 1916
• Tuinstijl: onbekend
• Landschapsarchitect: onbekend
• Rijksmonument sinds: 14 april 2000

Beschrijving

In 1858 bouwden de vanuit Brugge komende zusters Redemptoristinnen een klooster vanuit een bestaand kasteel ‘De Bronkhorst’. Het klooster werd gewijd aan St. Alfonsus en de zusters leefden als contemplatieve orde in volledige beslotenheid.

De huidige tuin werd aangelegd na de demping van de gracht en bouw van de muur rondom het gehele complex omstreeks 1897. In de tuin bevinden zich een Heilig Hartkapel (ca. 1910), enkele heiligenbeelden, een kas, een begraafplaats met calvarieberg en een Lourdesgrot (ca. 1930). De tuin bestond hoofdzakelijk uit nutsgronden waarin contemplatieve en recreatieve onderdelen verweven waren. Zo zijn er tegen de oostelijke muur 14 kruiswegstaties (ca. 1911) geplaatst. Daarlangs liep een laan van paardenkastanjes, de ‘Grote Laan’ genoemd, die omstreeks 1960 werd vervangen door een rij populieren. Aan de westzijde lag een groentetuin en een kippenhok, waren broeibakken (1913-1938) aanwezig en stond er leifruit tegen de muur. De religieuze relatie met sierbloemen kwam tot uiting in de aanwezigheid van onder meer een rozenpergola en een bloemenkas. In het oostelijk deel van de tuin stonden fruitbomen. In 1923 werd aan de noordwestzijde een stuk toegevoegd aan de tuin.

Omstreeks 1974 werd de tuin grootschalig vernieuwd. Van deze vernieuwing dateren de heesterborders langs het pad naar de Heilig Hartkapel en veel andere beplanting in de tuin. In 1990 werd het klooster verlaten door de zusters en werd de begraafplaats geruimd. In 2013 kocht Kasteelklooster Bronckhorst B.V. het complex. Langs de zuidelijke tuinmuur werden relatief recent (ca. 10-25 jaar geleden) nieuwe beplanting en bomen aangebracht. De zusters hebben het pand begin jaren 1990 verlaten, nog voordat pand en tuin aangewezen waren als rijksmonument. Thans wordt het pand deels gebruikt en bewoond door mensen die het Ambachtscentrum vormen en behoud van de tuin beogen, en deels gebruikt door tijdelijke bewoners.

Uit de rapportage van 2021 blijkt dat de tuin in enigszins vervallen staat verkeert en er een aantal dingen veranderd zijn. Zo is bijvoorbeeld de oorspronkelijke kas vervangen door een moderne kas op het gemetselde fundament. Er zijn enkele restanten van fruitbomen en leifruit tegen de westelijke tuinmuur. Langs de zuidelijke tuinmuur, achter de kapel langs, loopt een pad waarlangs een rij nieuwe lindes is geplant. Het oostelijke deel van de tuin bestaat uit een siertuin met beplantingsrestanten (o.a. walnoot). In de zuidoosthoek van de muur een coniferengroep waar ooit een calvarieberg was, maar waarvan geen zichtbare restanten zijn, behalve een randje langs het pad van lavasteen.

Bronnen en verwijzingen

• Boer, Mariska de, Tuinhistorisch onderzoek en voorwaarden nieuwbouw Kloostertuin Bronckhorst te Velp (NB), Groen Erfgoed.nu, 2016.
• Brabants Historisch Informatie Centrum - Velp in vogelvlucht
• Kasteel klooster Bronckhorst - tuin
• Kastelen in Nederland - Bronckhorst
• Niet gepubliceerde inventarisatie ten behoeve van de rapportage “Van Paterstuin tot Koningsbosch, Rijksbeschermde kloostertuinen, een verkenning" uitgevoerd in 2021 voor de RCE door SB4 Bureau voor historische tuinen, parken en landschappen.

Zie ook

Artikelen

• Kloostertuinen in Nederland
• Rijksmonumenten

Hoort bij deze thema's

• Monumenten
• Groen erfgoed

Begrippen

kloostertuinen, kruiswegstaties, Lourdesgrotten, kapellen (gebouw) en Heilig Hartbeelden

Meer informatie

Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.

Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.