Rijksmonumentenregister - Canonvenster 25: Sara Burgerhart (1782)
Introductie
De Canon van Nederland geeft dit venster de ondertitel "Rebelse vrouwen in tijden van Verlichting" en introduceert dit venster als volgt:
De schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken publiceren in 1782 een opmerkelijk en vernieuwend boek. Het gaat over de negentienjarige wees Sara Burgerhart: een jonge vrouw op zoek naar geluk en liefde. De inhoud is vooruitstrevend omdat het boek een pleidooi is voor de ontwikkeling van vrouwen.
Sara Burgerhart, van fictie naar feiten
Aan de fictieve Sara Burgerhart en ook aan de roman als geheel zijn géén concrete gebouwen of monumenten te verbinden. De roman lijkt naast Sara’s avonturen een ode te zijn aan ‘de geïdealiseerde huiskamer’. Voor de rijksmonumenten bij dit venster is gekozen voor de beide schrijfsters en wordt een aantal historische vrouwen uit de 18de eeuw gepresenteerd. Zij zijn te kwalificeren als "rebelse vrouwen in tijden van Verlichting." De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed nodigt graag iedereen uit om een rijksmonument aan te dragen voor dit venster. Uw voorstel kunt u, met een toelichting indienen via het reactie formulier onder aan de pagina.
Betje Wolff en Aagje Deken
De beide schrijversnamen van de roman Sara Burgerhart zijn in de loop van de tijd vrijwel een eenheid geworden, zij worden vaak in één adem genoemd. Toch hebben beide vrouwen een eigen leven geleid voordat zij in 1777 na het overlijden van de echtgenoot van Betje Wolff besluiten samen door het leven te gaan. Hoe we hun relatie precies moeten duiden, is niet met zekerheid te zeggen. In ieder geval vonden zij elkaar in het schrijverschap en in hun Patriotse sympathieën. Het levenspad van beide schrijfsters is vrij goed te koppelen aan, soms alweer verdwenen, gebouwen, waarvan enkele rijksmonument zijn.
Andere verlichte en opstandige vrouwen
Om dicht bij de romanfiguur van Sara Burgerhart te blijven, wordt hier nog een aantal historische vrouwen uit de 18de eeuw opgevoerd:
- Belle van Zuylen
- Keetje Hodson
- Etta Palm
- Freule Judith van Dorth
- Charlotte Sophie van Aldenburg
- Kaat Mossel
Ieder op hun eigen manier hebben zij een geëmancipeerd, verlicht, ontwikkeld en of politiek geëngageerd leven geleid. Het begrip "opstandig" is in dit verband relatief. Wie staat op tegen wie, wie heeft de macht en wie betwist deze? Tegenover de Patriotten staan de Orangisten. Beide groepen kennen hun heldinnen en slachtoffers.
Lijst van rijksmonumenten
Betje Wolff en Aagje Deken
- Amsterdam, RM 1812, Weeshuis De Oranjeappel
- De Rijp, RM 17137 en RM 17139, woonhuizen Rechtestraat resp nr. 36 en 40
- Den Haag, RM 17960, begraafplaats Ter Navolging in Scheveningen
- Middenbeemster, RM 8822, pastorie
- Vlissingen, RM 508773, fontein
Overige vrouwen
- Amsterdam RM59, Spinhuis, Maria Aletta Hulshoff
- Den Haag, RM 17487, Gevangenpoort, Kaat Mossel
- Den Haag, RM17477, Binnenhof, Elisabeth Samson
- Doornweerd RM 32429 Kasteel Doorwerth, Charlotte Sophie Bentinck, geboren von Aldenburg
- Haarlem, RM 19705, Hodsonhuis, Catharina Hodshon
- Oud Zuilen, RM 519611, Slot Zuylen, Belle van Zuylen
- Warnsveld Huis 't Velde RM 526688 en Lichtenvoorde, RM 25819, Johanneskerk, Johanna van Dorth
- Woerden, RM 39307 Kasteel van Woerden, Etta Palm
Zie ook
ArtikelenHoort bij deze thema's- Thema/Canon van Nederland (Let op: pagina bestaat niet.)
- Rijksmonumentenregister
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 23 apr 2024 om 03:02.